Wanneer het niet lukt om een doel te bereiken, geven veel mensen zich hier (onterecht) de schuld van. Veel mensen spreken zichzelf dan als het ware ‘’bestraffend toe’’, in gedachten denken ze heel negatief over zichzelf. Veel mensen denken dat die negatieve zelfspraak nodig of zelfs nuttig is, maar in de werkelijkheid zorgt die negatieve zelfspraak er alleen voor dat je je slecht voelt over je zelf en je andere/volgende doelen ook minder snel zult bereiken.

In het algemeen houden mensen er niet van om negatieve dingen te horen… Ons brein geeft minder aandacht aan dingen die een negatief gevoel oproepen…. Daarom is het niet helpend om jezelf ‘’dom, niet de moeite waard, stom’’ te noemen omdat je je doel niet hebt behaald. Ons brein zal dan de volgende keer waarschijnlijk minder aandacht willen besteden aan het doel dat je nastreeft… Ook helpt het dus niet om je heel schuldig te voelen wanneer je je doel niet hebt behaald….
Het stoppen met negatieve zelfspraak is niet makkelijk, maar wel van het grootste belang als je doelen wilt behalen/gedrag wilt veranderen!

Omdat negatieve zelfspraak heel krachtig en automatisch is, is het heel lasting om dit in je eentje te veranderen. Waarschijnlijk heb je de hulp van iemand anders nodig om de negatieve zelfspraak te kunnen stoppen… Of tenminste: het helpt als je de stem/gedachten van iemand anders kunt gebruikten om positiever over jezelf te leren denken en praten. Als je wilt leren hoe je dit kunt doen, klik dan [hier] https://p2dm.salzburgresearch.at/nl/stoppen-met-zelfverwijt-en-schuld/ om een oefening hierover te doen.

Een depressie kan worden vastgesteld door een zorgverlener (meestal een psycholoog of psychiater), gebaseerd op specifieke symptomen. Een diagnose van depressie wordt gesteld als iemand vijf of meer van de volgende symptomen heeft, gedurende minimaal twee weken:
-verlies van interesse in activiteiten/plezierige bezigheden
-weinig energie en toegenomen vermoeidheid
-slaap problemen (teveel/te weinig slaap)
-toegenomen of afgenomen eetlust en/of gewicht
-gevoelens van hopeloosheid/wanhoop
-gedachten aan de dood of suicide (zelfdoding)
-gevoelens van rusteloosheid
-gevoelens van bedroefdheid of angst
-problemen met concentratie/geheugen
Als je meerdere van deze symptomen bij jezelf herkent, dan is het goed om dit te melden bij je huisarts en/of diabetes zorgverlener. Zij kunnen je verder adviseren en helpen en eventueel verwijzen voor specifieke zorg.

Onderzoek wijst uit dat mensen met diabetes een twee keer verhoogde kans hebben op het ontwikkelen van een depressie. Mensen met diabetes en depressieve klachten hebben doorgaans hogere gemiddelde bloedsuikers (HbA1c) dan mensen zonder depressieve klachten. Om die reden (en vele andere redenen!) is het belangrijk om depressieve klachten zo vroeg mogelijk te herkennen en behandelen.
In de diabeteszorg is er steeds meer aandacht voor depressieve klachten bij diabetes. Toch weten we dat veel depressieve symptomen bij mensen met diabetes niet goed worden herkend. Veel van de lichamelijke symptomen van een depressie worden vaak ten onrechte toegeschreven aan de diabetes: vermoeidheid, veranderde eetlust, verminderd libido (zin in seks).
Als je denkt dat je depressief bent, of depressieve klachten hebt is het belangrijk om dit te bespreken met je diabetes zorgverlener. Hij/zij kan je verder helpen of verwijzen. Als je meer wilt lezen over de kenmerken van een depressie/depressieve symptomen, klik dan [hier] https://p2dm.salzburgresearch.at/nl/depressie-symptomen/

Omdat leefstijl een belangrijke factor is in het ontwikkelen van type 2 diabetes, gaan veel mensen met type 2 diabetes (en hun omgeving!) er van uit dat de diabetes ‘’hun eigen schuld’’ is. Helaas wordt dit idee ook vaak versterkt door verhalen in de media. Toch gaat type 2 diabetes gaat niet alleen maar over leefstijl. Het is te kort door de bocht om te denken dat type 2 diabetes alleen maar komt door teveel eten of te weinig bewegen.
Voor mensen met type 2 diabetes is het hebben van gevoelens van schuld, zelfverwijt of schaamte niet helpend. Vaak wordt gedacht dat het ‘’nuttig is’’ om jezelf verwijten te maken, of jezelf de schuld te geven…, dat dat je ‘’bij de les houdt’’. In de werkelijkheid leiden zelfverwijt en schuldgevoelens er alleen toe dat je je (extra) slecht voelt over jezelf, en is het onwaarschijnlijker dat het lukt om je (gezondheids)doelen te bereiken. Onderzoek wijst uit dat het hebben van negatieve emoties (over jezelf) de kans verhoogt op depressieve klachten en verminderde zelfzorg, met mogelijk hogere gemiddelde bloedsuikers (HbA1c) tot gevolg. Daarom is het belangrijk om te proberen om positiever te zijn over alle moeite die je steekt in je diabetes zelfmanagement.
Negatieve zelfspraak (negatief denken/praten over jezelf) is heel sterk en gebeurt vaak bijna automatisch. Vandaar dat het moeilijk is om dit in je eentje te veranderen. Waarschijnlijk heb je de hulp van iemand anders nodig om deze negatieve zelfspraak te veranderen. Of heb je in ieder geval de ‘’denkwijze en stem van iemand anders’’ nodig om positiever over jezelf te denken en spreken.
Neem iemand in gedachten die je dierbaar is (en voor wie jij ook dierbaar bent), en probeer om zijn/haar gedachten en stem te ‘’lenen’’. Wat zou hij/zij zeggen over dat je je doel niet hebt behaald? Wat voor positiefs zou hij/zij over je zeggen? Wat zou je prettig en helpend vinden om te horen van deze persoon?
Probeer om minstens 3 positieve/helpende dingen op te schrijven die deze persoon tegen je zou zeggen (bijv. ‘’je hebt zo goed doorgezet’’, ‘’je doet het nu zoveel beter dan je vroeger deed’’). Schrijf ze op op een mooi papiertje/mooie kaart en en houd dit bij je. Bekijk het papiertje/de kaart in ieder geval 1x per dag.

We weten dat veel mensen met diabetes negatieve emoties ervaren door/over hun diabetes. Deze negatieve emoties kunnen allerlei verschillende emoties zijn, zoals bijv. angst, schaamte, schuld, het gevoel te falen.
Soms zijn deze negatieve emoties direct gerelateerd aan hoge of lage bloedsuikers. Veel mensen met diabetes merken dat hun emoties bij hoge of lage bloedsuikers veranderen. Onderzoek laat ook zien dat er een relatie is tussen bijv. een verhoogd HbA1c en negatieve emoties. Rondom diabetes kunnen veel verschillende negatieve emoties ontstaan.
Ook over/rondom medicatie (insuline of tabletten) kunnen mensen negatieve emoties ervaren.

Als je herkent dat je je vervelend voelt over/bij het gebruik van medicatie probeer dan stil te staan bij wat je ervaart:
-confronteert het gebruik van medicatie je (op een vervelende manier) je met je diabetes? Bijv. dat je je anders dan anderen voelt, doordat je medicatie moet gebruiken?
-vind je het vervelend dat je even tijd moet vrijmaken om de medicatie in te nemen/toe te dienen?
-ervaar je bijwerkingen van de medicatie?
-vind je het spannend om medicatie te gebruiken, vanwege het eventuele effect op je bloedsuikers (bijv. angst voor hypo’s)?
-vind je het lastig om medicatie te gebruiken, vanwege het eventuele effect op je gewicht (bijv. angst voor aankomen door insuline)?
Of ervaar je misschien wel een mix van bovenstaande gevoelens?
Als je bovenstaande gevoelens herkent, weet dan dat je niet de enige bent. Het is goed om te weten dat je deze gevoelens
ervaart. Dat is het begin om er iets aan te kunnen veranderen. Op deze website vind je meer informatie over veel van deze emoties (angst voor hypo’s, angst om aan te komen, je anders voelen door diabetes). Bespreek het iig op het volgende consult bij je diabetes zorgverlener. Aan veel van deze gevoelens kan iets worden gedaan. De aanpak of oplossing is echter afhankelijk van wat je precies lastig/vervelend vindt aan het gebruik van medicatie.

Sommige mensen met diabetes voelen zich niet op hun gemak om over hun diabetes te praten of om bloedsuikers te meten/insuline toe te dienen in het openbaar. In plaats van dit te doen in de aanwezigheid van anderen, meten en spuiten ze liever op een plek waar anderen hen niet kunnen zien. Soms werkt dit ‘privé’ zelfmanagement prima. Maar meestal betekent het ‘’afzonderen’’ dat mensen niet helemaal zichzelf kunnen zijn bij anderen, en dat ze ook niet altijd de hulp/ruimte krijgen die ze nodig hebben om te doen wat nodig is voor hun diabetes. Het kan zelfs tot situaties leiden waarin mensen hypo’s hebben zonder dat ze het de mensen om hen heen vertellen, of ze stellen insuline spuiten/glucose meten uit.

Mensen die angstig zijn om over hun diabetes te vertellen of hun zelfmanagement te laten zien, zijn meestal bang dat anderen negatieve gevoelens hebben over hun diabetes. Ze kunnen het gevoel hebben dat anderen hen zien als ‘’anders’’ of ‘dat ze hier niet bij horen’. Wanneer angst en meningen van anderen de belangrijkste reden zijn dat je je ‘’afzondert’’ voor je diabetes zelfmanagement, dan is het goed om te proberen dat te veranderen. Omdat diabetes zo’n belangrijk onderdeel is van je leven, is het niet verstandig om het te proberen te verbergen voor anderen. Op een bepaalde manier verberg je dan eigenlijk een (best belangrijk) deel van jezelf. Veel mensen krijgen daar op de lange termijn ook last van.

Wanneer je je niet langer afzondert voor je diabetes zelfmanagement, dan kan het gebeuren dat precies dat gebeurt wat je niet prettig vindt: iemand reageert negatief op je diabetes. Er zijn altijd mensen zijn die negatief reageren of een uitgesproken mening hebben over diabetes (vaak zonder dat ze er verstand van hebben), maar meestal zijn dit niet je beste vrienden/familieleden.
Jouw uitdaging is om de mensen die dichtbij je staan te vertellen over je diabetes en om het te niet te bespreken (‘verbergen’) met mensen die je niet leuk vindt/het totaal niet zullen begrijpen. Als je naaste familieleden of vrienden hebt die negatief reageren op jouw diabetes, dan is het goed om dit met ze te bespreken. Eventueel kan het helpen om hen mee te nemen naar een afspraak bij een diabetes zorgverlener. Om zo meer te horen en begrijpen over diabetes.
Omdat het zo’n groot deel van je leven is, is het van belang dat de mensen die dichtbij je staan begrijpen wat diabetes voor jou betekent. Begin met de persoon die het meest voor jou betekent en probeer bij hem/haar te oefenen met je ‘’minder afzonderen’’ bij het meten van je bloedsuikers of het spuiten van insuline. Hopelijk ervaar je dan gauw dat mensen die belangrijk voor je zijn begrip  tonen voor het feit dat je goed voor jezelf zorgt en je diabetes niet langer verbergt.

Stress en diabetes hebben een complexe relatie. Het is bekend dat stress van invloed is op je diabetes, zowel op directe als meer indirecte wijze.

Stress wordt gezien als een ‘’staat van zijn’’ waarin zowel fysiologische (lichamelijke) als mentale (geestelijke) veranderingen plaatsvinden. De mentale veranderingen houden in dat je alerter wordt, maar ook nerveuzer of meer emotioneel. Mentaal zijn we niet op ons best wanneer er stress is. De fysiologische veranderingen bestaan o.a. uit hormonen die vrijkomen bij stress. Deze stress-hormonen bereiden het lichaam voor op ‘’gevaar’’, ze maken ons meer alert, en brengen ons lichaam in een zogenaamde ‘’vecht, vlucht of bevries’’-stand. In deze stand hebben we ‘’extra energie’’ om om te gaan met een gevaarlijke situatie, net zoals onze voorouders wanneer zij bijv. oog in oog stonden met wilde dieren (dan moet je vechten, vluchten of bevriezen J). Tegenwoordig is deze fysiologische stress reactie alleen nog effectief en nodig in heel specifieke situaties, maar ons lichaam ‘’zet de stress stand’’ vaak ook aan op momenten dat het niet echt nodig is.

Helaas beïnvloedt deze fysieke stress-stand ook onze bloedsuikers. Mensen met diabetes die hun bloedsuikers meten en bijhouden benoemen vaak de invloed van stress op hun bloedsuikers. Wetenschappelijk hebben we de link tussen stress en bloedsuikers nog niet helemaal helder. Een gedeelte van het Power2DM onderzoek richt zich dan ook specifiek op deze relatie. We willen graag begrijpen hoe stress van invloed is op bloedglucose, hoe lang dat duurt, en wat we eraan kunnen doen. Dat is ook waarom we hebben gevraagd om regelmatig (meerdere keren per dag) je stressniveau aan te geven. Dan kunnen we ze in het onderzoek relateren aan bloedsuikers en zo meer leren over deze relatie.

Uit bestaand onderzoek weten we al dat er algemene tips zijn die helpen bij stress. Vanwege de invloed van stress op bloedsuikers zijn deze tips misschien nog wel belangrijker voor mensen met diabetes:

-wanneer je stress voelt, probeer een (lichamelijke) activiteit te ondernemen. Of het nou wandelen, rennen, fietsen, springen of een andere sport/beweging is. Een ‘’gestressed brein’’ heeft fysieke prikkels nodig om uit de ‘’vecht/vlucht of bevries stand’’ te komen.

-wanneer je stress voelt, probeer een ademhalingsoefening te doen. Eigenlijk is een ademhalingsoefening ook een ‘’fysieke prikkel’’ die je brein helpt om uit de vecht/vlucht of bevries stand te komen. Onze ademhaling is een belangrijke verbinding tussen ons brein en lichaam, en het werkt twee kanten op. Als je gestressed, angstig of emotioneel bent dan zul je merken dat je ademhaling verandert, vaak wordt onze ademhaling wat oppervlakkiger en sneller. Omgekeerd kun je tijdens een ademhalingsoefening je brein zo beïnvloeden dat je minder stress/angst/emoties voelt. Er zijn verschillende soorten ademhalingsoefeningen. Sommige zijn wat meer gericht op ‘mindfulness’ of yoga, andere zijn heel kort en ‘’to the point’’. Probeer eerst eens een paar ademhalingsoefeningen uit, en kijk welke je wel/niet aanspreekt. Je kunt op het Internet zoeken naar kortere of uitgebreide ademhalingsoefeningen in het Nederlands. Als je een passende ademhalingsoefening hebt gevonden, OEFEN deze dan regelmatig. Als je je echt minder gestressed wilt leren voelen, dan is het oefenen van je ademhaling een van de beste dingen die je kunt doen. Het goede is dat je een ademhalingsoefening overal kunt doen, op bijna elk moment: terwijl je de afwas doet, in de lift, terwijl je autorijdt, op het werk etc. Probeer jezelf aan te leren op meerdere momenten en plekken per dag je ademhaling even te oefenen.

-zorg dat je (iig de kans op) voldoende slaap krijgt. Zonder voldoende slaap raakt ons lichaam makkelijk gestressed. Probeer ontspanning en slaap te zien als een ‘’investering’’ in je gezondheid en efficiëntie. Wanneer je minder gestressed bent, zul je waarschijnlijk effectiever werken en in staat zijn om meer dingen te doen dan wanneer je elke avond laat gaat slapen om alle dingen op je to-do lijst af te werken. Wanneer we gestressed zijn besteden we meer tijd aan alle dingen die we doen. Probeer dus regelmatig op tijd te gaan slapen, zeker wanneer je voelt dat je lichaam dit nodig heeft.