Er zijn een hoop ontwikkelingen geweest in de laatste 100 jaar in het onderzoek naar diabetes. De oorzaak van het ontwikkelen van diabetes wordt nog steeds onderzocht. Met name risicofactoren voor het ontwikkelen van type 1 diabetes blijven tot op heden onbekend. Een positieve familie anamnese voor diabetes (meerdere familieleden met diabetes) verhoogt het risico op het ontwikkelen van diabetes slechts in kleine mate. Wel zijn er mogelijke omgevingsfactoren en blootstelling aan virale infecties die geassocieerd zijn met het ontwikkelen van type 1 diabetes.

De risicofactoren voor het ontwikkelen van type 2 diabetes zijn beter bekend.
Het betreft meerdere risicofactoren, zoals:
-Het hebben van veel familieleden (bloedverwanten) met diabetes
-Overgewicht
-Ongezond dieet
-Weinig beweging
-Hoge leeftijd
-Hoge bloeddruk
-Etniciteit
-Verminderde glucose tolerantie – bloedsuikers zijn hoger dan normaal, maar onder de grenswaarde voor diabetes
-Voorgeschiedenis met zwangerschapsdiabetes
-Slechte voedingsstatus tijdens zwangerschap
-Er zijn tevens meerdere sociale redenen voor de toename in prevalentie van diabetes. De snelle sociale ontwikkeling van de afgelopen decennia heeft geresulteerd in veranderingen in voeding en fysieke activiteit. Dit is met name het geval in Westerse landen, waar het aantal mensen met diabetes in relatief korte tijd dramatisch gestegen is.